Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Dziesięć przykazań na Dzień Flagi. Nie można traktować jej z dowolnością i swobodą. Wymagana jest etykieta

Tomasz Chudzyński
Tomasz Chudzyński
Nie każdy fragment materiału z bielą i czerwienią może uchodzić za flagę lub narodowe barwy. Jeśli już będą użyte w państwowym kontekście, należy postępować z nimi w sposób etyczny.
Nie każdy fragment materiału z bielą i czerwienią może uchodzić za flagę lub narodowe barwy. Jeśli już będą użyte w państwowym kontekście, należy postępować z nimi w sposób etyczny. Przemyslaw Swiderski
Traktowanie biało-czerwonej flagi, nie tylko w sferze państwowej, dyplomatycznej, ale także w przypadku okazywania osobistych patriotycznych uczuć, musi odbywać się wedle określonych zasad. Godło, flaga, narodowe barwy muszą być przed domem prawidłowo eksponowane, zachowywać określony standard i nigdy nie powinny dotykać bruku, ziemi i wody. Warto zastosować etykietę w Dniu Flagi.

Spis treści

Dzień Flagi. Kiedy przypada? Jakie tradycje?

Dziewiętnaście lat temu decyzją parlamentu ustanowiono 2 maja Dniem Flagi. W uzasadnieniu podkreślono m.in., że jest to „wspomnienie czasów PRL, kiedy to władze, walcząc z przejawami oddolnego patriotyzmu, nakazywały zdejmowanie flag po święcie 1 maja, tak aby nie pozwolić Polakom czcić rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja”. 2 maja jest też Dniem Polonii i Polaków za Granicą.

„Rozproszeni po całym świecie, często nie z własnej woli, Polacy zawsze z dumą jednoczą się wokół biało-czerwonych barw i otaczają je czcią, dając znak swojego przywiązania do ojczyzny” – brzmi uzasadnienie.

Warto zwrócić uwagę, pomijając oczywiście ładunek emocjonalny i uczucia, jakimi Polacy darzą flagę i godło, że często popełniamy błędy w traktowaniu i eksponowaniu naszych narodowych symboli.

Kawałek biało-czerwonego materiału

W latach 20. XX wieku w prasie rozgorzała dyskusja w sprawie postępowania z pudełkiem od zapałek z graficznym wizerunkiem orzełka – polskiego godła. „Czy można je wyrzucić do rynsztoku?” – pytała retorycznie jedna z gazet. Głos zabrali ówcześni ministrowie skarbu i spraw wewnętrznych.

– Okoliczność, że publiczność po wypaleniu papierosów lub zapałek wyrzuci pudełko na ulicę, nie może uwłaczać zupełnie godłu państwowemu, tak jak nie uwłacza rzucona na ziemię lub do kosza koperta opatrzona marką pocztową lub nalepką urzędową z godłem państwowym – wyjaśniał w „Rzeczpospolitej” w lutym 1926 r. minister skarbu Jerzy Zdziechowski.

W przededniu Święta Flagi także powinniśmy porozmawiać o podobnych dylematach, uważa dr Janusz Sibora, historyk, autor wydanego przed kilkoma laty _„Protokołu dyplomatycznego i ceremoniału państwowego II RP”_– w jednym ze swoich artykułów przytoczył prasową dyskusję o pudełku zapałek sprzed blisko stu lat.

– Proszę zwrócić uwagę, że dziś otwierając np. butelkę wina, trzeba przerwać akcyzę często na wizerunku orła. To jest orzeł urzędowy, godło, które Polacy szanują. Nie jest to komfortowa sytuacja. Moim zdaniem, godło powinno być z akcyzy usunięte – mówi Janusz Sibora.

– Natomiast nie każdy kawałek biało-czerwonego materiału, z którego uszyta jest np. sukienka lub noszona w czasie pandemii higieniczna maseczka, jest podlegającą ochronie prawnej flagą Rzeczpospolitej lub narodowymi barwami.

Kiedy biel i czerwień stają się symbolem państwowym?

– Ja uważam, że najbardziej logiczne i precyzyjne wytyczne daje ceremoniał wojskowy. W skrócie, czerwień i biel z materiału, z zachowaniem odpowiednich proporcji, stają się flagą od momentu wciągnięcia na maszt – podkreśla Sibora.

Poradnik wydany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, pod którym podpisał się Alfred Znamierowski, członek Polskiego Towarzystwa Heraldycznego i Komisji Heraldycznej przy MSWiA precyzuje –

flaga ma kształt prostokąta, w wymiarach 5:8, z dwoma równymi, położonymi pasami – białym na górze, czerwonym na dole. Flaga jest przymocowana do masztu, a w czasie np. pochodów, na drzewcu. Po fladze nie wolno pisać i rysować. W wyjątkowych sytuacjach, np. wydarzeń sportowych, nanoszenie symboli i nazw miejscowości jest dozwolone, ale jedynie na barwach narodowych.

– Barwy narodowe różnią się od flagi państwowej RP tym, że nie mają określonych proporcji. Mogą być dowolnej długości i szerokości, trzeba jednak pamiętać, że szerokość obu pasów musi być równa – tłumaczy zapis w ministerialnym poradniku. Barwami narodowymi mogą być:

  • kokardy,
  • wstążki noszone na garderobie,
  • wstęgi (drapowane lub nie) stosowane w wystroju wnętrz.

– Warto jednak podkreślić, że w Polsce nie przeprowadziliśmy dyskusji na temat nadużywania barw narodowych, do czego dochodzi, moim zdaniem, bardzo często w sferze politycznej. Bardzo wiele złych wzorców mamy na sportowych arenach, co podkreślam z przykrością. Mieliśmy zresztą wiele apeli, by po flagach nie pisać, niestety, nieskutecznych – dodaje dr Sibora. – Nie przerobiliśmy tego tematu, jak Amerykanie czy Brytyjczycy. W kulturze tych krajów narodowe symbole umieszczone na przeróżnych przedmiotach codziennego użytku nie budzą emocji, ale w wymiarze politycznym nie są nadużywane.

Dzień Flagi zgodnie z zasadami

Narodowe symbole mają łączyć.

– 2 maja wywieśmy w naszych oknach i przed naszymi domami polskie flagi. Okażmy w ten sposób naszą dumę – z polskich barw, polskiej historii i z tego, że jesteśmy Polakami – słyszymy co roku w pełnych emocji apelach polityków.

– Jest nasza wspólna, wyjątkowa, wspaniała. Biało-czerwona flaga – tak przed 2 maja dwa lata temu mówiła pojednawczo, biorąc pod uwagę temperaturę politycznego sporu w Polsce, marszałek Sejmu Elżbieta Witek.

Podkreślmy, wielu mieszkańców flagi lub narodowe barwy 2 maja (i nie tylko) przed domami eksponuje, natomiast, biorąc pod uwagę fakt, że dowolność w ich wywieszaniu może być odczytana jako brak szacunku, zachowanie niewłaściwe, wiele błędów należałoby skorygować.

Z pomocą ponownie przychodzi poradnik MSWiA.

– Każdy obywatel Rzeczypospolitej Polskiej ma prawo wywiesić flagę państwową na swoim domu, a także w oknie lub na balkonie swego mieszkania. Najczęściej flaga jest eksponowana na drzewcu drewnianym lub metalowym. Szerokość takiej flagi nie może być mniejsza niż 1/3 długości drzewca lub większa niż 1/2 jego długości. Najczęściej drzewce są umieszczone w uchwycie pod kątem ok. 45 st. do ściany budynku. Można również umieścić drzewce poziomo na balkonie lub w oknie.

– W czasie świąt narodowych gospodarze domów wywieszają flagi państwowe RP nad wejściem do budynku lub obok wejścia, na wysokości górnej framugi drzwi wejściowych. Zdarza się również, że flaga państwowa RP jest wywieszona pionowo na linie między domami. W takim przypadku barwa biała powinna być po lewej stronie dla patrzącego w kierunku północnym lub zachodnim – czytamy.

Co istotne, flagi nie powinny być wypłowiałe, podarte oraz brudne. Według przepisów, w czasie burzy lub intensywnego deszczu powinny być opuszczone i zdjęte. „Cywilni” mieszkańcy nie powinni, co się dość często zdarza, umieszczać przed domami flag z godłem, przynależnym misjom dyplomatycznym, wojskowym oraz bander, do których prawo mają polskie statki i okręty wojenne.

– W moim odczuciu problemem są flagi z importu, wyprodukowane w krajach azjatyckich, z czerwienią zupełnie nieodpowiadającą prawidłowej barwie polskiej flagi, nieprzypominającą właściwych odcieni – karmazynu, amarantu i cynobru, a bardziej róż – podkreśla Sibora. – Biel z kolei jest bardzo często odcieniem srebra. Moim zdaniem polskie flagi powinny być produkowane w Polsce, także ze względów prestiżowych, a w dodatku, każdy taki wyrób powinien posiadać certyfikat.

– Dobrym przykładem jest ONZ, którego protokół flagowy dopuszcza jedynie certyfikowane symbole. Mamy w tym przypadku całkowitą pewność, że barwy spełniają wymogi.

Jeszcze innym problemem są papierowe chorągiewki, które, niestety, bardzo często po patriotycznych uroczystościach lub wydarzeniach sportowych można zobaczyć leżące na chodnikach lub w koszach na śmieci.

– W tej sytuacji ważny jest kontekst sytuacyjny, bo, jak wspomniałem wyżej, nie każdy biało-czerwony materiał jest narodowym symbolem. Moim zdaniem, papierowe chorągiewki pełnią jednak w czasie uroczystości rolę flag. Zgodzę się zatem, że bardzo często mamy flagi, de facto podlegające ochronie prawnej, leżące na ulicach – mówi dr Sibora.

Według protokołu, flaga nigdy nie powinna dotknąć bruku, ziemi czy wody. Ceremoniał podsuwa natomiast rozwiązanie kwestii flag lub barw narodowych, które uległy uszkodzeniu, zużyciu.

– Godnym sposobem zniszczenia zużytej flagi jest niepubliczne spalenie. Możliwe jest także godne zniszczenie flagi przez rozdzielenie barw – czytamy.

Flaga państwowa ma pierwszeństwo

– Błędy w eksponowaniu flag zdarzają się w wielu samorządach oraz instytucjach państwowych. Tu zasady są również wyraźne.

– Flaga Polska na terytorium Rzeczpospolitej zawsze ma pierwszeństwo przed innymi. Powinna zajmować miejsce najbardziej honorowe – najczęściej w środku lub jako pierwsza od lewej – precyzują to specjalnie opracowane schematy eksponowania flag w przestrzeni publicznej.

W hierarchii pierwsze są flagi państwowe, potem flagi województw, powiatów, gmin/ miast. Następne są flaga europejska, flagi organizacji międzynarodowych – NATO, ONZ itp., a kolejne flagi służbowe (np. jednostek mundurowych), instytucji. Zabronione jest umieszczanie obok flag państwowych, organizacji międzynarodowych i służbowych, flag reklamowych.

Natomiast zdarza się, że flagi samorządowe w poszczególnych gminach dominują nad flagą Polski, co nie powinno się zdarzać – ma to miejsce zarówno w przestrzeni publicznej, jak i w gabinetach urzędników.

Janusz Sibora przytoczył w jednym ze swoich artykułów dyplomatyczny skandal, jaki polska flaga wywołała w Detroit w USA w roku 1921. Biało-czerwona podniesiona przed budynkiem konsulatu wzbudziła wątpliwości grupy amerykańskich żołnierzy. Próbowali oni zmusić odźwiernego konsulatu do zdjęcia flagi, ewentualnie dołączenia do niej flagi Stanów Zjednoczonych.

Po odmowie, żołnierze wrócili do polskiego konsulatu z grupą policjantów. Ci nakazali bezwzględnie polską flagę zdjąć, łamiąc oczywiście dyplomatyczny obyczaj. Konsul Jerzy Barthel de Weydenthal żądanie policji spełnił, ale skandalu nie nagłośnił.

– Po pierwsze, nie dostrzegał on w całym incydencie „chęci obrażania flagi czy Narodu Polskiego”, a jako powód zajścia uznał nieświadomość policjantów co do praw i przywilejów przysługujących konsulom. Zastosowali oni – tłumaczył konsul – ogólne prawa Stanów Zjednoczonych, że w przypadku wywieszenia przez kogokolwiek flagi obcej, wywieszana jest również flaga amerykańska. Szef placówki konsularnej chciał uniknąć nagłośnienia sprawy i ewentualnej korespondencji między Poselstwem Polskim w Waszyngtonie a Departamentem Stanu. W końcu nie bez znaczenia było dążenie do utrzymania poprawnych stosunków z instytucjami amerykańskimi w Detroit.

– Konsul Barthel de Weydenthal wyrażał przekonanie, „że władze miejscowe będą mi bardzo wdzięczne za oszczędzenie im tłumaczenia się w Waszyngtonie i przed Gubernatorem Stanu; następnie za nienadawanie tej sprawie nieuniknionego w takim wypadku rozgłosu w prasie (czego i ja chciałem uniknąć), mogącego zaszkodzić im przy niedalekich już wyborach nowej administracji miejskiej”. Ostatecznie, w wyniku spotkania konsula z naczelnikiem policji w Detroit, sprawę załagodzono. Efektem przeprowadzonego w tej sprawie dochodzenia był list, który konsul uznał za wystarczające zadośćuczynienie – pisał Janusz Sibora.

Flaga państwowa. Jakie barwy?

Historia narodowych symboli i barw jest długa i skomplikowana. Na przestrzeni dziejów ich wygląd, kształt oraz ochronę reguluje kilkanaście aktów prawnych. Współcześnie, precyzyjnym językiem technicznym (zapisem szesnastkowym i w wartościach trójchromatycznych) opisują odpowiednie barwy polskiej flagi.

– Przepiękny opis sztandaru polskiego przekazał Długosz w opisie bitwy grunwaldzkiej. W następnych wiekach chorągiew państwowa łączyła wizerunek Orła i Pogoni, lub wyobrażała tylko Orła. Różne odcienie przybierała czerwień: karmazyn, amarant, a nawet pąsowy. Bogaty pod tym względem był okres Księstwa Warszawskiego. Łączono wówczas karmazyn z niebieskim, co symbolizowało złączenie Polski z Litwą – pisał Janusz Sibora w tekście „Godło państwowe i flaga”.

– 7 lutego 1831 r., kilka dni po detronizacji Romanowów, Sejm Królestwa Polskiego ogłosił: „Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i W.X. Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.” Po raz pierwszy akt prawny formalnie określał polskie barwy narodowe.

– W okresie międzywojennym, od pierwszych dni polskiej państwowości prowadzono żmudne prace dotyczące prawnego określenia symboli narodowych. W ustawie z 1927 roku za barwy państwowe uznano kolor biały i czerwony w dwóch poziomych równoległych pasach o równej szerokości i długości. Kolorowi czerwonemu odpowiadała barwa cynobru (dokument został uzupełniony 3 lata później, m.in. o regulacje dotyczące lotniczej szachownicy). Ustawa z 1980 r., co ciekawe, nawiązywała do przedwojennego dokumentu, nadającego flagowej czerwieni historyczny odcień karmazynu.

W 2004 r. Sejm znowelizował ustawę o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. Posłowie dodali przepis pozwalający wszystkim używać biało-czerwonych barw nie tylko w czasie oficjalnych świąt państwowych.

Etykieta flagowa. Dziesięć przykazań na Dzień Flagi

  • 1. Flaga ma ściśle określone proporcje wysokości do długości. Wynoszą one 5:8.
  • 2. Kupujmy flagi z certyfikatem producenta. Ustawa precyzyjnie określa odcień bieli i czerwieni.
  • 3. Flaga musi być w idealnym stanie. Przed wywieszeniem należy ją starannie wyprasować. Niedopuszczalne są jej odbarwienia.
  • 4. Na fladze nie umieszczamy napisów lub rysunków!
  • 5. Na jednym maszcie może powiewać tylko jedna flaga. W przypadku eksponowania kilku flag, wszystkie maszty muszą być tej samej wysokości.
  • 6. Flaga państwowa ma pierwszeństwo przed innymi flagami. Umieszczana z innymi flagami, znajduje się po lewej stronie osoby patrzącej.
  • 7.W przypadku eksponowania trzech flag, flaga państwowa umieszczana jest w środku.
  • 8. Eksponując flagę w układzie pionowym, jej górną część umieszczamy z lewej strony.
  • 9. Flagę wywieszamy od rana do zachodu słońca. W nocy flaga powinna być oświetlona.
  • 10. Flaga nie może dotknąć powierzchni ziemi, podłogi lub chodnika.
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na biskupiec.naszemiasto.pl Nasze Miasto